Ama sonra tekrar unuturuz.
Çünkü hatırlamak cesaret ister.
Yaşamaksa çoğu zaman sadece devam etmek.

Tanpınar, bu gerçeği bilir:
Hayat, ölümle kurduğu gizli anlaşmayı bozmadan akar.
Ve biz, her an onun farkında olmadan yaşarız. Belki de bu yüzden sanat, edebiyat ve müzik…
Hayatın inkâr ettiklerini fısıldar bize.
Unutamadığımız şeyleri hatırlatır.

Bu suskunluk bilinçli bir unutmadır. Bir tür hayatta kalma biçimi. Acı, hep kapı aralığındadır. Ama biz o kapıyı nazikçe kapatır, başka bir masaya otururuz. Yaşamak, bazen sadece bu masayı değiştirme yetisidir.

İnsan, en çok yok sayabildiği şeyle yaşar. Ölüm her yerdeyken bile, gözümüzü başka bir yöne çevirmeyi başarırız. Çünkü hayat, fark etmeme becerisine dayanır. Bir sabah güneş doğarken, çayın buharına bakarız da, ardımızda kalan bir ömrün sessizliğini duymayız.

…Film bittiğinde, biz artık sadece Rublev’i değil, kendi içimizdeki inancı, kırgınlığı, yaratma arzusunu ve suskunluğumuzu da düşünmeye başlarız.
Ve belki de o zaman anlarız: Bazen en büyük ikonlar, hiç çizilmemiş olanlardır.

Film boyunca sessizlik, en gürültülü öğedir. Tarkovsky’nin uzun planları, yavaş akan zamanla birlikte seyircinin içine doğru açılır. Sessizlik, düşüncenin derinleşmesi için bir çukur gibi kazılır.

Bu filmde hikâye, yüzeyde bir ikon ressamının yaşamına odaklanıyor gibi görünse de gerçekte izlediğimiz şey, inançla sanatın, acıyla anlamın, suskunlukla yaratının ezgisel dansıdır.

Alexander, o bir günlük yolculukta hem kendi geçmişine hem insanlığın ortak belleğine dokunur. Sonsuzluk, onun için zamanın ötesine uzanmak değil, o tek bir günü bütün açıklığıyla yaşamaktır.
Ve belki de o bir gün, ‘bir ömürden daha uzundur.’