Author | Lightnews

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 1d

Neurobiolog Russell A. Poldrack wyjaśnia, jak mózg tworzy i utrwala nawyki. „W sidłach nawyku” to naukowa, ale przystępna książka o dopaminie, układzie nagrody i neuroplastyczności. Pokazuje, że nawyki są fundamentem codziennych decyzji i kluczem do zrozumienia własnych schematów.

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 21d

Mocny i łatwy w czytaniu alarm o tym, jak Big Tech i służby podglądają każdy krok, od reklam po Pegasusa i co to robi z demokracją oraz głową na co dzień. Deibert, szef Citizen Lab, daje konkretne przykłady i woła o „reset” sieci. Czasem jedzie publicystyką, ale jako budzik działa świetnie. #czytamy

2

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 21d

Gazzaniga, pionier badań nad rozszczepionym mózgiem i twórca koncepcji lewopółkulowego „interpretera”,opisuje karierę od współpracy ze Sperrym po własne eksperymenty,pokazując,jak lateralizacja kształtuje narracje umysłu. Książka łączy pamiętnik naukowca z kulisami przełomowych odkryć #neurobiologia

1

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 22d

Twórca współczesnej teorii przyczynowości pokazuje jak odróżniać korelację od prawdziwego związku przyczynowego. Przystępnie wprowadza w graficzne modele i logikę „gdyby”, otwierając czytelnikowi nowe narzędzia do rozumienia rzeczywistości. #literaturafaktu #nauka

2

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 23d

Inne umysły to fascynująca podróż przez ewolucję świadomości widzianą oczami ośmiornic. Godfrey-Smith filozof, biolog i nurek amator, mistrzowsko łączy naukę z obserwacjami terenowymi, ukazując, jak te głowonogi obrały własną, alternatywną drogę rozwoju inteligencji. #nauka #ewolucja

1 3

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 24d

Gregory Berns opisuje pionierski eksperyment: psy uczone pozytywnym wzmocnieniem wchodzą do fMRI i leżą nieruchomo mimo hałasu skanera. Dzięki temu odkrywamy, jak działa psi mózg i jak głęboka jest ich więź z nami. Fascynująca książka o nauce, miłości i zaufaniu. #nauka #pieski

8

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 24d

Lars Chittka, światowej sławy badacz owadów, pokazuje pszczoły jako istoty uczące się, pamiętające i zdolne do emocji. Maleńkie mózgi, a wielka inteligencja. „Pszczoły” to pasjonujący lot w głąb świata, który burzy nasze stereotypy. #nauka #biologia

7

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 24d

Prawdopodobnie masz na myśli badanie OECD PIAAC 2023, które pokazuje, że ok. 39% dorosłych w Polsce uzyskało wyniki na poziomie 1 lub niżej w piśmienności funkcjonalnej, co oznacza niską biegłość w operowaniu tekstem. Większość z nich dorastała w czasach, gdy TikTok jeszcze nie istniał.

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 24d

Buonomano pokazuje, że poczucie czasu to efekt predykcji mózgu i pamięci, a nie stały zegar zewnętrzny . Oscylacje neuronalne i rytmy biologiczne kształtują iluzję „teraz” oraz asymetrię w postrzeganiu przeszłości i przyszłości, od muzyki po jet lag.
#neurobiologia #czas

7

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 24d

Mariusz , ale zdajesz sobie sprawę, że dziecko naśladuje, więc jak mu czytasz to jest wieksza szansa, że będzie robić to samo? Ciekawy też jestem skąd wziąłeś takie dane. 40% Polaków według jakich statystyk jest niepiśmiennych?

1

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 24d

Wrzenie Anny Pamuły to reportaż o Francji, której republikańska maska pęka pod ciężarem kolonialnej przeszłości i wykluczenia na przedmieściach. Banlieues wrą od gniewu, a codzienność młodych imigrantów obnaża kruchość francuskiej wspólnoty. Mocna, niepokojąco aktualna lektura.

7

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

De Waal rozbraja mit „człowiek człowiekowi wilkiem”. Pokazuje, że empatia i współpraca są ewolucyjnie starsze niż nasze ideologie. Konkret badań, lekkość narracji, siła tez. „Wiek empatii” to korekta kompasu: mniej cynizmu, więcej rozumnej życzliwości. Polecam bardzo mocno. #empatia #współpraca

11

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

Przystępny „narzędziownik” krytycznego myślenia: 8 lekcji o ciekawości, wątpliwościach, dowodach i błędach poznawczych, przekładanych na codzienne decyzje. Zwięzły i klarowny, choć miejscami zbyt skrótowy dla szukających głębi metodologicznej. #nauka #ciekawosc

14

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

Czytanie dziecku to inwestycja w mózg i w relacje. Badania fMRI pokazują, że przy tej prostej czynności świecą się obszary odpowiedzialne za język, emocje i wyobraźnię. W praktyce lepiej rozumie tekst, szybciej rozwija się w szkole, łatwiej uczy się krytycznego myślenia.

1

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

Książka, stawia mocną, niemal oskarżycielską tezę: nasz mózg, a dokładniej prążkowie, zaprogramowane na poszukiwanie nagrody i przyjemności, stało się motorem autodestrukcji. Autor pokazuje, że ewolucyjny mechanizm, który gwarantował przetrwanie, dziś w świecie on demand zamienia się w przekleństwo

9

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

Talent otwiera drzwi, los decyduje, czy ktoś stoi po drugiej stronie. Mlodinow rozmontowuje kult zasług i zostawia kompas: liczby, nie legendy. Po tej książce sukces mniej zachwyca, ale wybory stają się rozsądniejsze.
#przypadek #nauka

9

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

To obowiązkowa lektura, jeśli chcesz zrozumieć, dlaczego CRISPR nazywa się największym przełomem w biologii od odkrycia struktury DNA. Uczy nie tylko o genach, ale też o tym, jak nauka i etyka ścierają się w świecie, w którym coraz śmielej ingerujemy w ewolucję. #genetyka #CRISPRCas9

8

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

Tak, Dunbar właśnie to pokazuje, religia to tylko jedna z form "kleju", ale mechanizm społeczny jest ten sam.

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

Gordon Childe ukuł w latach 30. pojęcie „rewolucji neolitycznej”, porównując przejście do rolnictwa z rewolucją przemysłową. Dziś wiemy, że był to proces, nie rewolucja, w różnych miejscach i czasie, ale jego termin przetrwał w podręcznikach jako wygodny skrót. #nauka #uproszczenia

10

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

Autor pokazuje, że wiara to nie boski dar, ale narzędzie przetrwania. Analizuje, jak rytuały, opowieści i wspólne mity scalały grupy i dawały im przewagę ewolucyjną. Religia jawi się tu jako społeczny klej, nie jako kwestia objawienia.
#antropologia #ewolucja

1 8

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 25d

To nie turystyka biedy, tylko zimny prysznic: Orwell schodzi do kuchennych zmywalni i noclegowni, by pokazać, jak ubóstwo deformuje codzienność i odruchy. To non fiction z literacką aranżacją, większość zdarzeń jest prawdziwa, choć świadomie ułożona tak, by bardziej uwierały. #orwell #klasyka

9

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 26d

Schopenhauer rozbiera spór na części. "Erystyka" to 38 sposobów, by wygrać, niekoniecznie mając rację, brzmi jak Facebook sprzed 200 lat. Krótka, złośliwa i wciąż na czasie. Podręcznik chwytów, które robią wrażenie, zamiast szukać prawdy. #filozofia #manipulacja

3 11

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 26d

Cóż to za wspaniała wiadomość w niedzielny poranek! Mogę z radością rezygnować z Legimi i ich fatalnej polityki. Empik go pozbawił ich właśnie jedynej przewagi jaką mieli, czyli tts! Na dodatek jest taniej i mam znacznie więcej opcji personalizacji.
Nie będę tęsknić.

8

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 26d

Przystępna, badawczo zakorzeniona narracja o tym, jak język i więzi ewoluowały w „społecznym mózgu”, z „liczbą Dunbara” jako inspirującą, lecz sporną miarą naszych grupowych możliwości #antropologia #ewolucja

9

Literatura Faktu @literaturafaktu.bsky.social · 26d

Opowieść o murach, od Babilonu po Berlin. Frye tworzy efektowną narrację, bardziej eseistyczną niż historyczną. To myślenie w duchu Harariego: sugestywne metafory, które przemawiają do wyobraźni, ale często gubią niuanse i faktyczne kontrprzykłady. #historia #esej

7