Yetmek Kendini yeniden inşa etmek için her şeyi yıkıp baştan başlaman gerekmez.Zaten çoğu zaman yapamazsın da. Kolay değildir geçmişi silmek.Hep kalır evin izleri üzerinde. Evin geçmişindir.Evin, y…

Çözüm sürecinde tehlikeler, firsatlar ve muhtemel senaryoları konuşurken çok katmanlı bölgesel jeopolitik önem kazanıyor. Türkiye’nin güvenlik ve milliyetçi kodları Suriye’de ortaya çıkan fiili özerkliği kendi jeopolitiği açısından bir tehdit olarak algılıyor. Tam da bu nedenle Ekim 2024’te İmralı adasında 26 yıldır tutulan PKK’nın kurucu lideri Abdullah Öcalan’a başvurdu. Öcalan bunu önemsedi ve 27 Şubat 2025 tarihinde PKK’nın silahsızlanması ve feshi çağrısı yaptı.

Kıbrıs'ın devam eden bölünmesi, her biri farklı dilsel, kültürel ve dini kimliklere sahip olan Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk toplumlarının ayrılmasına yol açmıştır. Bu ayrılık, özellikle Kıbrıs sorunu konusunda farklı sosyal temsillere yol açmıştır. Her iki toplumun siyasi elitleri ve resmi kurumları, ulusal semboller, ritüeller, anıtlar, medya ve eğitimi kullanarak geçmişe ilişkin birbiriyle çelişen anlatılar oluşturmuş ve siyasi hedeflerine uygun olarak kolektif hafızayı ve kimliği pekiştirmiştir.

Günümüzün insanı, çok şey yaşıyor gibi görünen ama aslında hiçbir şeyi tam olarak hissedemeyen bir zamana sıkışmış durumda. Hepimiz sabah uyandığımız andan itibaren görünmez bir yazılımın içine dahil oluyoruz: bildirimler, haber akışları, hızlıca tüketilen bilgiler, yüzeysel karşılaşmalar… Her şey büyük, hızlı ve yoğun görünüyor. Fakat içimizde kalan duygu miktarı şaşırtıcı derecede az. Gün boyu onlarca şey olup bitiyor; tartışmalar, açıklamalar, başarı gösterileri, yeni trendler… Ama gün sonunda elimizde kalan yalnızca ufak kırıntılar.

Tesadüf mü? İnanmam! Doğmadan mı seçiyoruz ailelerimizi? İnanmam! “Hepimiz deli doğarız. Bazılarımız öyle kalır. Samuel Beckett” diye başlıyorsa bir film, tesadüf değildir o an bu cümleyi okumam. Hem de absürt hayatlarımızı düşünürken. Hem de saçma sapan videolar izlerken gülmek için. Evet, gülmek için. Gülüp de beyinsiz olan beynimizi kandırmak için: “Bak mutluyum” diye! Beyin beyinsizdir. İnanır her söylediğinize ve her eyleme.

4 Kasım’da rakiplerini kolayca geride bırakan Zohran Mamdani, New York’un yeni belediye başkanı seçilerek şehrin tarihindeki ilk Müslüman, ilk Güney Asya kökenli ve 1889’dan bu yana görev başına gelen en genç belediye başkanı oldu. Yılın başında anketlerde yalnızca yüzde bir desteğe sahip görünen, kamuoyunda neredeyse hiç tanınmayan ve üstelik kendisini açıkça “sosyalist” olarak tanımlayan bir adayın, sadece dokuz ay içinde Amerika’nın en büyük kenti, dünya kapitalizminin ise başkenti sayılan bir şehrin liderliğine yükselmesi gerçekten de muazzam bir siyasi başarı.

Avustralya’dan, Anglo-Sakson, sömürgeci bir ülkeden Türkiye’ye, oradan da Kıbrıs’ın kuzeyine gelmiş genç bir sosyal hizmet uzmanıyla konuşuyorum… Mültecilerle, sosyal yardıma ihtiyaç duyan çocuklu ailelerle, geçim sıkıntısının hayatı daralttığı insanlarla, iş kazası geçiren kişilerle ilgilenen biri. Bu topraklara bir “yerli”nin değil, dışarıdan bir gözün açıklığıyla bakıyordu; bu yüzden benim kadar öznel olamıyordu. Onun anlattıklarında hem çıplak bir gerçeklik hem de politik yapının sızdırdığı görünmez ayrıntılar er ya da geç kendini ele veriyordu.

Adını koymakta, elini tutmakta zorlandığım; çok uzun zamandır benimle olduğunu hissettiğim bir misafir. Son zamanlarda derinleşen, kulak vermedikçe kendini duyurmak için giderek sesini yükselten; kulak verdiğimdeyse sakinleşen. Onunla birlikte oturabilmeyi ve dinleyebilmeyi yeni öğrendiğim: Kaygı. Bir süre önce sürekli olarak yeterli ve iyi olmanın; daha doğrusu böyle olmasanız da böyle görünmenin değer gördüğü, artan haberdar olma durumu ile birlikte belirsizliklerin de yükseldiği, bağ kurmanın kırılganlık; sevginin, yasın ve birçok duygunun bir hissiyattan çok performansa dönüştüğü bu dönemin ritmiyle kendi ritmimin uyumsuzluk yaşadığını, bu durumun sonucunda ise genelleşmiş bir huzursuzluk ve sürekli tetikte olma hâli hissetmeye başladığımı fark ettim.

Artık eskisi gibi bir hayatım yok. Çünkü eskiden olan hayatım yok! Bunu ben yok ettim. Katman katman çoğalan koca bir yıkımı ve travmayı kendi ellerimle örgütleyip üzerime boşalttım. Aferin bana!

2017 yılında kapısından ilk kez girdiğim, Kıbrıs sanat ortamının önemli hafıza mekanlarından Akdeniz Avrupa Sanat Derneği, yani EMAA’mız bana geçtiğimiz birkaç haftalık süreçte önemli bir ‘hayat okuması’ hediye etti. EMAA’nın bahçesinde, kurulduğu yıl olan 2002’den beri birçok hayal kuruldu, birçok hayal gerçeğe döndü. Kıbrıs’ın kuzeyinde, yıllardır daralan kültürel üretim alanlarına rağmen inatla üretme çabasında olan birçok kişinin emeğiyle bugüne gelen EMAA’da kurulan, ve büyük bir heyecanla gerçekleştirilen ‘Münasebet:Pop-up Shop’ hayali, arkasındaki çabanın gücüyle bana ve umarım daha birçok kişiye zor bir dönemde, umudun varlığını hatırlattı.

2000’li yılların başındaki, interneti demokrasiyle özdeşleştiren, devletsiz, patronsuz ve özgür bir dijital kamusal alan rüyası sona erdi. Bugün tamamen farklı bir internet ortamında dolaşıyoruz. İçinde bulunduğumuz alanlar algoritmaların planladığı, odacıklara bölünmüş bir sisteme dönüştü. İnternette karşımıza çıkan içerikler, platformların optimize ettiği algoritmik bir yapıyla kontrol ediliyor. Sosyal medya akışlarımızda gördüklerimiz artık ‘kimin ne paylaştığı’ değil; platformların bizim ne görmemiz gerektiğine karar verdiği içerikler haline geldi.

Hatırlamak ve unutmak, bireysel deneyim ile toplumsal yapı arasındaki karmaşık ilişkiyi ifade eder. Bellek, yalnızca geçmişte olup bitenin zihinsel kaydı değil; aynı zamanda öznenin güncel ihtiyaçları, duyguları ve toplumsal konumlanmasıyla sürekli yeniden yazılan, seçici ve kırılgan bir süreçtir. Bu kuramsal çerçeve, belleğin hiçbir zaman yalnızca bireysel bir işlem olmadığını; aksine sürekli olarak sosyal bir bağlam içinde var olduğunu gösterir. Bu nedenle bellek çalışmalarında, bireysel ve toplumsal olanı birlikte düşünmek temel bir gerekliliktir.

“Konumuz arzu” deyip “dağılmışlar”. Altı ay sonra, Atelier 5I2’nin bodrumunda —bir zamanlar buğday ambarı, ardından bir gömlek fabrikası olan o yeraltı katmanında— yeniden buluşmuşlar; buluşturmuşlar. Bu serginin ardında, üretimi mümkün kılan ve tüm bu sürecin görünmeyen bağ dokusunu oluşturan bir ekip var: Küratörler Şelay Akkılıç ve Ürün Ekenoğlu, Teknik Destek: Turgut Öztüner. Bu sergi, mimarlığın bir yapı üretiminden ibaret olmadığını; düşüncenin, bedenin, arzunun ve mekânın birbirine dokunduğu geçirgen bir pratik olduğunu hatırlatıyor.

LEFKOŞA BİENALİ İÇİN BİR ELEŞTİRİ  Bölünmüş bir şehrin bir yarısında bienal olur mu? Sözcük anlamı fransızca bir kökenden gelen bienal, her iki yılda bir tekrarlanan uluslararası kültürel ve sanatsal bir etkinliktir. Genellikle çağdaş sanatın sergilendiği büyük sanat etkinlikleri olan bienaller dünyanın farklı şehirlerinde, o ülkenin sanatçılarıyla farklı ülkelerden gelen sanatçıları, eleştirmenleri, gazetecileri, sanatseverleri bir araya getirerek, kültürel ve sanatsal etkileşim sağlar.

Gallup’un 2025 State of the World’s Emotional Health raporunda kuzey Kıbrıs, dünyadaki en öfkeli toplumlar arasında gösteriliyor: Çad, Ürdün, Ermenistan, Sierra Leone, Irak ve… Kuzey Kıbrıs. Yani aktif çatışma, ağır kriz, kurumsal çöküşle anılan yerlerle aynı yerdeyiz. Sinirli olmamız sadece Akdenizli olmakla ilgili değil; bu, uluslararası ve güvenilir bir araştırma kuruluşunun, bizim gündelik ruh halimizi kırılgan, çatışmaya açık, siyasal ve ekonomik olarak istikrarsız bir alanla aynı düzeye yazması demek.

Avustralya’dan, Anglo-Sakson, sömürgeci bir ülkeden Türkiye’ye, oradan da Kıbrıs’ın kuzeyine gelmiş genç bir sosyal hizmet uzmanıyla konuşuyorum… Mültecilerle, sosyal yardıma ihtiyaç duyan çocuklu ailelerle, geçim sıkıntısının hayatı daralttığı insanlarla, iş kazası geçiren kişilerle ilgilenen biri. Bu topraklara bir “yerli”nin değil, dışarıdan bir gözün açıklığıyla bakıyordu; bu yüzden benim kadar öznel olamıyordu. Onun anlattıklarında hem çıplak bir gerçeklik hem de politik yapının sızdırdığı görünmez ayrıntılar er ya da geç kendini ele veriyordu.

Artık eskisi gibi bir hayatım yok. Çünkü eskiden olan hayatım yok! Bunu ben yok ettim. Katman katman çoğalan koca bir yıkımı ve travmayı kendi ellerimle örgütleyip üzerime boşalttım. Aferin bana!

Bir ömre kaç başlangıç sığdırabiliriz?  Kim bilebilir ki?  Yaşamın kendisi başlangıçlardan ibarettir dersek çok mu abartmış oluruz yoksa ciddiyetsiz mi kalırız? Yeniden başlayabilmek, yen…