Martien Visser
@bmvisser.bsky.social
Senior Fellow bij het Centre of International Energy Policy (CIEP) in Den Haag, emeritus-lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen/Entrance, adviseur Gasunie
Meten = Weten!
Meten = Weten!
Vanmiddag produceren NL zon en wind voldoende elektriciteit voor de volledige NL stroomvraag; 100% hernieuwbaar dus.
Dat er ook nog 5 GW aan NL gas- en kolencentrales draait en stroomprijzen niet nihil zijn, heeft te maken met 5 GW export naar DE en BE.
#grafiekvandedag
Dat er ook nog 5 GW aan NL gas- en kolencentrales draait en stroomprijzen niet nihil zijn, heeft te maken met 5 GW export naar DE en BE.
#grafiekvandedag
November 29, 2025 at 11:49 AM
Vanmiddag produceren NL zon en wind voldoende elektriciteit voor de volledige NL stroomvraag; 100% hernieuwbaar dus.
Dat er ook nog 5 GW aan NL gas- en kolencentrales draait en stroomprijzen niet nihil zijn, heeft te maken met 5 GW export naar DE en BE.
#grafiekvandedag
Dat er ook nog 5 GW aan NL gas- en kolencentrales draait en stroomprijzen niet nihil zijn, heeft te maken met 5 GW export naar DE en BE.
#grafiekvandedag
ven wat zitten puzzelen: de CO2-emissie van een Formule 1 evenement. Er blijkt zelfs onderzoek naar te zijn gedaan. Veel of weinig, laat ik aan u over.
De les: het zijn vooral de bezoekers. Zandvoort scoort 'dus' veel beter dan Qatar.
#grafiekvandedag
De les: het zijn vooral de bezoekers. Zandvoort scoort 'dus' veel beter dan Qatar.
#grafiekvandedag
November 29, 2025 at 11:35 AM
ven wat zitten puzzelen: de CO2-emissie van een Formule 1 evenement. Er blijkt zelfs onderzoek naar te zijn gedaan. Veel of weinig, laat ik aan u over.
De les: het zijn vooral de bezoekers. Zandvoort scoort 'dus' veel beter dan Qatar.
#grafiekvandedag
De les: het zijn vooral de bezoekers. Zandvoort scoort 'dus' veel beter dan Qatar.
#grafiekvandedag
Voor de tweede week achtereen een 4% daling van de gasprijs voor 2026.
De logica: er is veel aanvoer van LNG, er zijn geen technische mankementen en de schaatsen blijven in het vet.
#grafiekvandedag
De logica: er is veel aanvoer van LNG, er zijn geen technische mankementen en de schaatsen blijven in het vet.
#grafiekvandedag
November 29, 2025 at 8:20 AM
Voor de tweede week achtereen een 4% daling van de gasprijs voor 2026.
De logica: er is veel aanvoer van LNG, er zijn geen technische mankementen en de schaatsen blijven in het vet.
#grafiekvandedag
De logica: er is veel aanvoer van LNG, er zijn geen technische mankementen en de schaatsen blijven in het vet.
#grafiekvandedag
In de eerst negen maanden van 2025 werd in NL 5,3 miljard m3 aardgas in gascentrales* benut voor elektriciteitsproductie. Evenveel als gemiddeld deze maanden in de jaren 2022-2024.
#grafiekvandedag
*er werd bovendien circa 2 miljard m3 aardgas in WKK's omgezet in elektriciteit.
#grafiekvandedag
*er werd bovendien circa 2 miljard m3 aardgas in WKK's omgezet in elektriciteit.
November 29, 2025 at 7:35 AM
In de eerst negen maanden van 2025 werd in NL 5,3 miljard m3 aardgas in gascentrales* benut voor elektriciteitsproductie. Evenveel als gemiddeld deze maanden in de jaren 2022-2024.
#grafiekvandedag
*er werd bovendien circa 2 miljard m3 aardgas in WKK's omgezet in elektriciteit.
#grafiekvandedag
*er werd bovendien circa 2 miljard m3 aardgas in WKK's omgezet in elektriciteit.
De correcte som is dat de NL overheid ook afziet van de bijbehorende gasbaten. Bij 70/30 verdeling zijn die €380 miljoen. Totale kosten zijn dan €543 miljoen.
Ook wordt deze ca. 5 miljard m3 NL gas vervangen door import wat, wat (elders) tot ca. 3 Mton extra CO2-emissie leidt.
nos.nl/artikel/2592...
Ook wordt deze ca. 5 miljard m3 NL gas vervangen door import wat, wat (elders) tot ca. 3 Mton extra CO2-emissie leidt.
nos.nl/artikel/2592...
Gaswinning onder Waddenzee bij Ternaard wordt afgekocht voor 163 miljoen euro
Minister Hermans heeft een deal bereikt met de bedrijven achter de Nederlandse Aardolie Maatschappij. De zorgen over de kwetsbare natuur rond het Waddengebied waren te groot.
nos.nl
November 28, 2025 at 3:25 PM
De correcte som is dat de NL overheid ook afziet van de bijbehorende gasbaten. Bij 70/30 verdeling zijn die €380 miljoen. Totale kosten zijn dan €543 miljoen.
Ook wordt deze ca. 5 miljard m3 NL gas vervangen door import wat, wat (elders) tot ca. 3 Mton extra CO2-emissie leidt.
nos.nl/artikel/2592...
Ook wordt deze ca. 5 miljard m3 NL gas vervangen door import wat, wat (elders) tot ca. 3 Mton extra CO2-emissie leidt.
nos.nl/artikel/2592...
De fiets is het meest efficiënte (en gezonde) vervoermiddel dat we kennen. Het aantal kilometer (solitaire) fietswegen groeit echter niet of nauwelijks (+0,4% vorig jaar), zelfs minder dan de NL bevolking (+0,5%).
Drenthe is kampioen; Limburg sluit de rij.
#grafiekvandedag
Drenthe is kampioen; Limburg sluit de rij.
#grafiekvandedag
November 28, 2025 at 11:33 AM
De fiets is het meest efficiënte (en gezonde) vervoermiddel dat we kennen. Het aantal kilometer (solitaire) fietswegen groeit echter niet of nauwelijks (+0,4% vorig jaar), zelfs minder dan de NL bevolking (+0,5%).
Drenthe is kampioen; Limburg sluit de rij.
#grafiekvandedag
Drenthe is kampioen; Limburg sluit de rij.
#grafiekvandedag
Interview met mij op @Energiepodium. "We zijn slachtoffer van de spreadsheet-mentaliteit".
www.energiepodium.nl/artikel/we-z...
www.energiepodium.nl/artikel/we-z...
‘We zijn slachtoffer van de spreadsheet-mentaliteit’
www.energiepodium.nl
November 28, 2025 at 9:09 AM
Interview met mij op @Energiepodium. "We zijn slachtoffer van de spreadsheet-mentaliteit".
www.energiepodium.nl/artikel/we-z...
www.energiepodium.nl/artikel/we-z...
Ontwikkeling netwerkkosten voor NL huishoudens de laatste 15 jaar.
De prijzen stegen in deze periode met bijna 50%. De kosten voor de gasaansluiting (= netwerk) stegen met 96% en die voor een elektriciteitsaansluiting (= netwerk) zelfs met 157%.
#grafiekvandedag
De prijzen stegen in deze periode met bijna 50%. De kosten voor de gasaansluiting (= netwerk) stegen met 96% en die voor een elektriciteitsaansluiting (= netwerk) zelfs met 157%.
#grafiekvandedag
November 28, 2025 at 8:43 AM
Ontwikkeling netwerkkosten voor NL huishoudens de laatste 15 jaar.
De prijzen stegen in deze periode met bijna 50%. De kosten voor de gasaansluiting (= netwerk) stegen met 96% en die voor een elektriciteitsaansluiting (= netwerk) zelfs met 157%.
#grafiekvandedag
De prijzen stegen in deze periode met bijna 50%. De kosten voor de gasaansluiting (= netwerk) stegen met 96% en die voor een elektriciteitsaansluiting (= netwerk) zelfs met 157%.
#grafiekvandedag
De eerste 4 maanden van dit jaar scoorde NL telkens minder windenergie dan een jaar geleden. De laatste 3 maanden wordt er in NL juist meer windenergie geoogst dan vorig jaar.
Een voorbeeld van langdurige wisselende weerpatronen, of gewoon toeval?
#grafiekvandedag
Een voorbeeld van langdurige wisselende weerpatronen, of gewoon toeval?
#grafiekvandedag
November 28, 2025 at 7:26 AM
De eerste 4 maanden van dit jaar scoorde NL telkens minder windenergie dan een jaar geleden. De laatste 3 maanden wordt er in NL juist meer windenergie geoogst dan vorig jaar.
Een voorbeeld van langdurige wisselende weerpatronen, of gewoon toeval?
#grafiekvandedag
Een voorbeeld van langdurige wisselende weerpatronen, of gewoon toeval?
#grafiekvandedag
Gasopslag is een soort brandverzekering. Nederland* is onderverzekerd de winter ingegaan. De verstandige 'premie' was immers vastgesteld op minimaal 80% vulgraad.
Laten we hopen dat dit goed uitpakt.
#grafiekvandedag
*vulgraad rest Europa is ook 10% lager dan normaal
Laten we hopen dat dit goed uitpakt.
#grafiekvandedag
*vulgraad rest Europa is ook 10% lager dan normaal
November 28, 2025 at 6:13 AM
Gasopslag is een soort brandverzekering. Nederland* is onderverzekerd de winter ingegaan. De verstandige 'premie' was immers vastgesteld op minimaal 80% vulgraad.
Laten we hopen dat dit goed uitpakt.
#grafiekvandedag
*vulgraad rest Europa is ook 10% lager dan normaal
Laten we hopen dat dit goed uitpakt.
#grafiekvandedag
*vulgraad rest Europa is ook 10% lager dan normaal
Eurostat: NL had in 2024 meer dan 20% hernieuwbare energie. Eerder kwam het CBS voorlopig tot 19,8%.
Het Energieakkoord uit 2013, met het 16% doel in 2023, vormt het kantelpunt. Tussen plan en realisatie ligt altijd aantal jaren, daarom versnelling vanaf 2018.
#grafiekvandedag
Het Energieakkoord uit 2013, met het 16% doel in 2023, vormt het kantelpunt. Tussen plan en realisatie ligt altijd aantal jaren, daarom versnelling vanaf 2018.
#grafiekvandedag
November 27, 2025 at 11:15 AM
Eurostat: NL had in 2024 meer dan 20% hernieuwbare energie. Eerder kwam het CBS voorlopig tot 19,8%.
Het Energieakkoord uit 2013, met het 16% doel in 2023, vormt het kantelpunt. Tussen plan en realisatie ligt altijd aantal jaren, daarom versnelling vanaf 2018.
#grafiekvandedag
Het Energieakkoord uit 2013, met het 16% doel in 2023, vormt het kantelpunt. Tussen plan en realisatie ligt altijd aantal jaren, daarom versnelling vanaf 2018.
#grafiekvandedag
In 2030 verbruiken WP's circa 8 TWh elektriciteit. Dat is 7% van het huidige NL elektriciteitsverbruik.
Op een koude dag hebben ze al snel 5 GW aan elektrische capaciteit nodig. Dat is 25% van de huidige piekcapaciteit.
#grafiekvandedag
Besparing op aardgas in 2030 is circa 1,6 mrd m3.
Op een koude dag hebben ze al snel 5 GW aan elektrische capaciteit nodig. Dat is 25% van de huidige piekcapaciteit.
#grafiekvandedag
Besparing op aardgas in 2030 is circa 1,6 mrd m3.
November 27, 2025 at 8:10 AM
In 2030 verbruiken WP's circa 8 TWh elektriciteit. Dat is 7% van het huidige NL elektriciteitsverbruik.
Op een koude dag hebben ze al snel 5 GW aan elektrische capaciteit nodig. Dat is 25% van de huidige piekcapaciteit.
#grafiekvandedag
Besparing op aardgas in 2030 is circa 1,6 mrd m3.
Op een koude dag hebben ze al snel 5 GW aan elektrische capaciteit nodig. Dat is 25% van de huidige piekcapaciteit.
#grafiekvandedag
Besparing op aardgas in 2030 is circa 1,6 mrd m3.
De grootste NL stroomverbruiker is het stroomsysteem zelf. In analyses wordt daar zelden rekening mee gehouden.
NB: hoewel het aandeel zon & wind tussen 2017 en 2025 van 10% naar 50% steeg, zijn de verliezen gemiddeld niet veel veranderd.
#grafiekvandedag
NB: hoewel het aandeel zon & wind tussen 2017 en 2025 van 10% naar 50% steeg, zijn de verliezen gemiddeld niet veel veranderd.
#grafiekvandedag
November 27, 2025 at 7:34 AM
De grootste NL stroomverbruiker is het stroomsysteem zelf. In analyses wordt daar zelden rekening mee gehouden.
NB: hoewel het aandeel zon & wind tussen 2017 en 2025 van 10% naar 50% steeg, zijn de verliezen gemiddeld niet veel veranderd.
#grafiekvandedag
NB: hoewel het aandeel zon & wind tussen 2017 en 2025 van 10% naar 50% steeg, zijn de verliezen gemiddeld niet veel veranderd.
#grafiekvandedag
Helemaal gemist dat NL zondag (ook) een record windenergie 'land+zee' scoorde.
Het lukte mede omdat er nauwelijks afgeschakeld werd door gering zonPV en veel vraag, ook uit buitenland.
#grafiekvandedag
Het aandeel wind in de NL stroomvraag was zondag bijna 80%; ook een record.
Het lukte mede omdat er nauwelijks afgeschakeld werd door gering zonPV en veel vraag, ook uit buitenland.
#grafiekvandedag
Het aandeel wind in de NL stroomvraag was zondag bijna 80%; ook een record.
November 27, 2025 at 7:01 AM
Helemaal gemist dat NL zondag (ook) een record windenergie 'land+zee' scoorde.
Het lukte mede omdat er nauwelijks afgeschakeld werd door gering zonPV en veel vraag, ook uit buitenland.
#grafiekvandedag
Het aandeel wind in de NL stroomvraag was zondag bijna 80%; ook een record.
Het lukte mede omdat er nauwelijks afgeschakeld werd door gering zonPV en veel vraag, ook uit buitenland.
#grafiekvandedag
Het aandeel wind in de NL stroomvraag was zondag bijna 80%; ook een record.
Bijgaand het antwoord.
November 26, 2025 at 10:09 PM
Bijgaand het antwoord.
In september 'herstelde' de verkoop van benzine en diesel in Nederland zich van de dip augustus.
Is het u opgevallen dat die dip tegenwoordig dubbel zo groot is als in de periode 2017-2019? Aan de hoeveelheid wegverkeer kan het niet liggen.
#grafiekvandedag
Is het u opgevallen dat die dip tegenwoordig dubbel zo groot is als in de periode 2017-2019? Aan de hoeveelheid wegverkeer kan het niet liggen.
#grafiekvandedag
November 26, 2025 at 11:03 AM
In september 'herstelde' de verkoop van benzine en diesel in Nederland zich van de dip augustus.
Is het u opgevallen dat die dip tegenwoordig dubbel zo groot is als in de periode 2017-2019? Aan de hoeveelheid wegverkeer kan het niet liggen.
#grafiekvandedag
Is het u opgevallen dat die dip tegenwoordig dubbel zo groot is als in de periode 2017-2019? Aan de hoeveelheid wegverkeer kan het niet liggen.
#grafiekvandedag
NL is haar EU-koppositie "aandeel zonPV in de stroomvraag" kwijtgeraakt. We bivakkeren op de voorlopige 3e plaats, terwijl nog 12 landenrapporten ontbreken.
Weet u wie landen A en B zijn? Eeuwige roem als u ook G en H kunt onderscheiden. Zie keuzemenu.
#grafiekvandedag
Weet u wie landen A en B zijn? Eeuwige roem als u ook G en H kunt onderscheiden. Zie keuzemenu.
#grafiekvandedag
November 26, 2025 at 8:07 AM
NL is haar EU-koppositie "aandeel zonPV in de stroomvraag" kwijtgeraakt. We bivakkeren op de voorlopige 3e plaats, terwijl nog 12 landenrapporten ontbreken.
Weet u wie landen A en B zijn? Eeuwige roem als u ook G en H kunt onderscheiden. Zie keuzemenu.
#grafiekvandedag
Weet u wie landen A en B zijn? Eeuwige roem als u ook G en H kunt onderscheiden. Zie keuzemenu.
#grafiekvandedag
Actuele ontwikkeling van mondiale productie van CO2-vrije elektriciteit. Zonnestroom groeit met 25% per jaar, windstroom met de helft daarvan en de rest* blijft ongeveer gelijk.
#grafiekvandedag
*elektriciteit uit waterkracht, biomassa en kernenergie
#grafiekvandedag
*elektriciteit uit waterkracht, biomassa en kernenergie
November 26, 2025 at 7:45 AM
Actuele ontwikkeling van mondiale productie van CO2-vrije elektriciteit. Zonnestroom groeit met 25% per jaar, windstroom met de helft daarvan en de rest* blijft ongeveer gelijk.
#grafiekvandedag
*elektriciteit uit waterkracht, biomassa en kernenergie
#grafiekvandedag
*elektriciteit uit waterkracht, biomassa en kernenergie
Vandaag opnieuw zeer hoge stroomprijzen in NL / NW-Europa.
#grafiekvandedag
Voor een belangrijk deel aangejaagd door DE (en DK), die na sluiting eigen back-up bij wind-arm winterweer op hun buurlanden rekenen.
Best gek, dat dit zomaar kan. Vindt u niet?
#grafiekvandedag
Voor een belangrijk deel aangejaagd door DE (en DK), die na sluiting eigen back-up bij wind-arm winterweer op hun buurlanden rekenen.
Best gek, dat dit zomaar kan. Vindt u niet?
November 26, 2025 at 6:19 AM
Vandaag opnieuw zeer hoge stroomprijzen in NL / NW-Europa.
#grafiekvandedag
Voor een belangrijk deel aangejaagd door DE (en DK), die na sluiting eigen back-up bij wind-arm winterweer op hun buurlanden rekenen.
Best gek, dat dit zomaar kan. Vindt u niet?
#grafiekvandedag
Voor een belangrijk deel aangejaagd door DE (en DK), die na sluiting eigen back-up bij wind-arm winterweer op hun buurlanden rekenen.
Best gek, dat dit zomaar kan. Vindt u niet?
Geleidelijke verdere daling van de gasprijs vandaag met ruim 2%. Betreft baseload gas met levering in december.
Rond 12.45 uur een piek omlaag, gevolgd door een bijstelling naar boven. Ik zie geen directe externe oorzaak. Veroorzaakt door geautomatiseerde koop/verkoop algoritmes?
#grafiekvandedag
Rond 12.45 uur een piek omlaag, gevolgd door een bijstelling naar boven. Ik zie geen directe externe oorzaak. Veroorzaakt door geautomatiseerde koop/verkoop algoritmes?
#grafiekvandedag
November 25, 2025 at 3:03 PM
Geleidelijke verdere daling van de gasprijs vandaag met ruim 2%. Betreft baseload gas met levering in december.
Rond 12.45 uur een piek omlaag, gevolgd door een bijstelling naar boven. Ik zie geen directe externe oorzaak. Veroorzaakt door geautomatiseerde koop/verkoop algoritmes?
#grafiekvandedag
Rond 12.45 uur een piek omlaag, gevolgd door een bijstelling naar boven. Ik zie geen directe externe oorzaak. Veroorzaakt door geautomatiseerde koop/verkoop algoritmes?
#grafiekvandedag
Het NL stroomverbruik is dit jaar exact gelijk aan vorig jaar. Groei door met name ICT, warmtepompen en EVs wordt opgevangen met krimp door met name lagere industriële productie en betere efficiëntie.
#grafiekvandedag
#grafiekvandedag
November 25, 2025 at 11:14 AM
Het NL stroomverbruik is dit jaar exact gelijk aan vorig jaar. Groei door met name ICT, warmtepompen en EVs wordt opgevangen met krimp door met name lagere industriële productie en betere efficiëntie.
#grafiekvandedag
#grafiekvandedag
Op verzoek ook de CO2-emissie per inwoner. China bijna 2x zoveel als Europa, nog iets onder Noord-Amerika.
#grafiekvandedag
Terzijde: Rest-of-World is gedaald omdat bevolkingsgroei 2010-2024 vooral in (energie-)arme regio's (Afrika) plaatsvindt.
#grafiekvandedag
Terzijde: Rest-of-World is gedaald omdat bevolkingsgroei 2010-2024 vooral in (energie-)arme regio's (Afrika) plaatsvindt.
November 25, 2025 at 8:48 AM
Op verzoek ook de CO2-emissie per inwoner. China bijna 2x zoveel als Europa, nog iets onder Noord-Amerika.
#grafiekvandedag
Terzijde: Rest-of-World is gedaald omdat bevolkingsgroei 2010-2024 vooral in (energie-)arme regio's (Afrika) plaatsvindt.
#grafiekvandedag
Terzijde: Rest-of-World is gedaald omdat bevolkingsgroei 2010-2024 vooral in (energie-)arme regio's (Afrika) plaatsvindt.
De ontwikkeling van de CO2-emissie van de NL elektriciteitssector.
Dat die emissie in 2035 nihil is, gelooft inmiddels niemand meer.
Volgens KEV 2025 is het doel voor 2030, conform afspraak in het Klimaatakkoord, wel binnen bereik. Wat denkt u?
#grafiekvandedag
Dat die emissie in 2035 nihil is, gelooft inmiddels niemand meer.
Volgens KEV 2025 is het doel voor 2030, conform afspraak in het Klimaatakkoord, wel binnen bereik. Wat denkt u?
#grafiekvandedag
November 25, 2025 at 8:00 AM
De ontwikkeling van de CO2-emissie van de NL elektriciteitssector.
Dat die emissie in 2035 nihil is, gelooft inmiddels niemand meer.
Volgens KEV 2025 is het doel voor 2030, conform afspraak in het Klimaatakkoord, wel binnen bereik. Wat denkt u?
#grafiekvandedag
Dat die emissie in 2035 nihil is, gelooft inmiddels niemand meer.
Volgens KEV 2025 is het doel voor 2030, conform afspraak in het Klimaatakkoord, wel binnen bereik. Wat denkt u?
#grafiekvandedag
Tussen 2010 en 2024, dus na Kyoto, is de mondiale CO2-emissie met 16% toegenomen. Grootste emissie is in Noord-Amerika. China is de grootste stijger.
#grafiekvandedag
#grafiekvandedag
November 25, 2025 at 6:19 AM
Tussen 2010 en 2024, dus na Kyoto, is de mondiale CO2-emissie met 16% toegenomen. Grootste emissie is in Noord-Amerika. China is de grootste stijger.
#grafiekvandedag
#grafiekvandedag
Morgen (25 nov) weinig wind en zon in NW-Europa. Opnieuw trekken DE en in mindere mate DK ook de stroomprijzen in de omringende landen fors omhoog omdat ze zelf te weinig back-up hebben. De Noren en Zweden zullen wel weer kwaad zijn. gem. dagprijzen.
#grafiekvandedag
www.epexspot.com/en/market-re...
#grafiekvandedag
www.epexspot.com/en/market-re...
November 24, 2025 at 1:35 PM
Morgen (25 nov) weinig wind en zon in NW-Europa. Opnieuw trekken DE en in mindere mate DK ook de stroomprijzen in de omringende landen fors omhoog omdat ze zelf te weinig back-up hebben. De Noren en Zweden zullen wel weer kwaad zijn. gem. dagprijzen.
#grafiekvandedag
www.epexspot.com/en/market-re...
#grafiekvandedag
www.epexspot.com/en/market-re...